8 ноември, 2019
Од Марк Ворт
Координатор на Коалицијата
Во текот на изминатите пет години, Југоисточна Европа го водеше светот во зајакнувањето на правата на укажувачите. Благодарение на напорната работа на креаторите на политики, активисти, новинари и граѓани, секоја Западно-Балканска држава сега има закон за заштита на укажувачи коишто ги содржат повеќето европски и меѓународни стандарди.
од лево кон десно: Александар Обрадовиќ, Мислав Котарац, Ѓорѓи Илиевски
Поради тоа, укажувачите немаат за што да се грижат, така? Погрешно.
Три тековни случаи на одмазда покажуваат дека регионот има долг пат пред да може вработените и граѓаните да пријавуваат криминал и корупција без страв од гонење, отпуштање од работа, и друго. Случаите исто така откриваат дека силните закони се една работа. Вистинската заштита во ситуации во реалниот живот е нешто друго.
„Имаме повеќе доверба во истражувачките новинари“
На 18 септември Српската агенција за разузнавање (САР) го уапси Александар Обрадовиќ во фабриката за оружје Крушик во Ваљево. Ова се случи три дена откако Arms Watch извести дека компанијата којашто е во државна сопственост е вклучена во извоз на муниција првично стекната од борците на Исламската држава во Јемен. Крушик е поврзана со Бранко Стефановиќ, таткото на српскиот вицепремиер Небојша Стефановиќ, според медиумските извештаи.
„Не лажев ниту фалсификував нешто Ова се фактите – и само дел од нив – за постапките на Крушик“, известува Обрадовиќ за Балканската мрежа за истражувачко известување (БИРН).
Официјалното усвојување на Директивата за укажувачи на ЕУ создава две-годишен прозорец за можности на земјите-членки на ЕУ да преземат водство во заштитата на укажувачите, со тоа што ја транспонираат директивата во национален закон, - изјавија од Транспаренси Интернешнл.
Транспаренси Интернешнл објави анализа и препораки за да им овозможи на земјите-членки да ги имплементираат националните закони базирани на најдобри практики со коишто ефективно ќе ги заштитат укажувачите и ќе ги поддржат напорите за анти-корупција во нивните земји. Во препораките е вклучено дека националното законодавство треба да ја земе во предвид секоја ситуација на укажување, и да обезбеди дека сите укажувачи се заштитени, вклучувајќи и ситуации кога работите за кои се укажува се однесуваат и на одбраната, безбедноста, и класифицираните информации.
Вашингтон, 3 септември, 2019
Во случајот детектив Елер против Државната полиција во Ајдахо, детективот Брендон Елер го реши својот случај како укажувач, откако Државната полиција во Ајдахо го компензираше за емотивниот стрес којшто го доживеа како последица на одмазда од страна на полицискиот департмент поради тоа што обелоденил коруптивни активности во полициската станица во Ајдахо во коишто бил вклучен друг полициски службеник и сведочел против него.
Со помош на професор по право од Универзитетот во Ајдахо и Националниот Центар за Укажувачи (National Whistleblower Center) коишто поднеле барање до судот amicus curiae до врховниот суд во Ајдахо, детектив Елер успеал да добие компензација за емотивниот стрес којшто му бил предизвикан.
“Укажувачите го заслужуваат правото да обелоденат измама и корупција без страв од последици. Неопходно е во нашето општество да се воведат заштитни мерки за тие коишто ќе обелоденат корупција” – вели детектив Елер.
Повеќе за оваа вест можете да прочитате на: https://www.whistleblowers.org/news/idaho-state-police-whistleblower-wins-retaliation-case-and-receives-financial-reward/
Вашингтон, 31 јули, 2019, Тhe New York Times
Cisco во јули 2019 се согласи да плати 8,6 милиони долари за да ги реши многубројните проблеми што ги предизвика во однос на софтверски и технолошки недостатоци поврзани со приватноста и безбедноста кај многу агенции, и институции на државно и локално ниво.
Некои од државните институции и ентитети коишто биле корисници на софтверските услуги на Cisco во САД се армијата, морнарицата, воздушните сили, Агенцијата за национална безбедност, и владата. Владата во едно свое сооопштение укажува дека софтверот за видео надзор на Cisco Systems којшто го користеле немал никаква корист, не ја исполнувал својата примарна намена којашто била да ја зајакне дигиталната безбедност на корисниците. Во многу случаи Cisco софтверот дури и ја намалувал заштитата кај своите корисници.
Недостатоците во однос на софтверската безбедност на Cisco биле разоткриени од страна на поранешен вработен во Cisco во Данска, Џејмс Глен којшто во 2008 година ги обелоденил овие софтверски недостатоци, но после 5 месеци по ова разоткривање во јавноста тој бил отпуштен од работа.
09.07.2019
Примената на Законот за заштита на укажувачите во С.Македонија и по неговото усвојување во изминатите три години, сè уште се одвива многу бавно. Според досегашното искуство, укажувачите највеќе доверба имаат во Државната комисија за спречување на корупцијата. И покрај тоа што, државните институции и приватни компании имаат обврска да усвојат процедури за истражување на пријавените случаи, Законот во таа област сè уште не се спроведува.
На следниот линк проследете го прилогот подготвен од Aljazeera Balkans за првиот укажувач во Македонија - Симо Груевски, како и ставовите на претседателката на Транспаренси Интернешнл - Македонија - д-р Слаѓана Тасева, и членовите на Државната комисија за спречување на корупцијата за спроведувањето на Законот за заштита на укажувачите во Македонија:
